Psychoanalytische psychotherapie en psychoanalyse zijn bedoeld voor mensen bij wie deze behandelingsvorm nodig en mogelijk is. Nodig betreft de ernst van de problematiek en de mate van lijdensdruk. Mogelijk betreft de mogelijkheden van de cliënt (zoals inzicht gevend vermogen, bepaalde mate van intelligentie, motivatie voor een dergelijke behandeling, en de aard van de problematiek).
Psychoanalytische psychotherapie en psychoanalyse zijn bedoeld voor mensen met psychische of psychiatrische problemen die zichzelf willen gaan begrijpen, inzicht zoeken in de oorsprong van de problemen en nare ervaringen willen verwerken. Hierbij wordt uitgegaan van de aanname dat mensen gevormd worden door eerdere ervaringen met anderen in het verleden en dat deze ervaringen veelal onbewust van invloed zijn op het heden. Conflictueuze gevoelens (bijvoorbeeld gevoelens van schuld en schaamte) die zonder dat wij begrijpen waar ze vandaan komen intieme relaties kunnen verstoren of problemen kunnen geven in studie of werk.
Het doel van een psychoanalytische behandeling is het zich bewust maken van deze verborgen gevoelens en gedachten, het verwerken van pijnlijke ervaringen, en al voelend te komen tot andere mogelijkheden om met huidige problemen, relaties en gebeurtenissen om te gaan. De relatie tussen de psychotherapeut en de cliënt staat hierin centraal. De cliënt probeert zo open mogelijk te spreken over hetgeen er door hem/haar heen gaat. Alles kan/mag besproken worden. De therapeut stimuleert en steunt de cliënt door aandachtig te luisteren, om verduidelijking te vragen en hetgeen de cliënt vertelt te interpreteren c.q. te duiden.
De psychoanalytische psychotherapie kan in frequentie variëren van 1 tot 2 keer per week, zittend tegenover elkaar óf liggend op de bank. De frequentie van de psychoanalyse is 4 à 5 keer per week, liggend op de bank. Het betreft therapieën die langere tijd in beslag nemen. Er worden duidelijke afspraken gemaakt over de afspraaktijden (iedere week zoveel mogelijk dezelfde tijden), vakanties en/of andere afwezigheid. Een zitting duurt 45 minuten. Na de afronding van de behandeling wordt, met toestemming, een brief einde behandeling naar de verwijzer gestuurd.